sobota, 6 grudnia 2025

Mama czyta: "Śmiały" Elżbieta Cherezińska



Śmiały autorstwa Elżbiety Cherezińskiej, wydawnictwo Zysk i S-KA.

Elżbieta Cherezińska z wykształcenia teatrolo z dyplomem Akademii Teatralnej im Aleksandra Zelwerowicza. Autorka książek fantasy, science fiction, literatura piękna, powieść historyczna, biografia, autobiografia, czasopisma. Jej mozolna praca została i ciągle zostaje doceniana przez środowiska literackie zarówno czytelników jak i literatów, kulturoznawców czy współczesnego mecenatu ( ministerstwo kultury). Książka, o której chcę dzisiaj opowiedzieć to pierwsza część dylogii o polskim władcy Bolesławie II Piaście, księciu Polski 1058 do 1076 i królu Polski 1076  -1079. Tytuł tej części to " Śmiały" a gatunek to powieść historyczna.
Tutaj chciałabym zastanowić się co definiuje przynależność do gatunku powieść historyczna. Taka ogólna definicja to taka, której fabuła osadzona jest w przeszłości łącząc fikcję z rzeczywistymi wydarzeniami.
Pokuszę się o stwierdzenie, że na rynku wydawniczym mamy do czynienia ogólnie rzecz biorąc z trzema rodzajami / stopniami powieści historycznej. Pierwsza to książki, które zalewają polski (i nie tylko) rynek wydawniczy niechlubnie wpisując się w definicję powieści historycznej, to książki, które bardziej są romansem czy powieścią obyczajową, ale ich akcja toczy się w przeszłości ( II wojna światowa to wdzięczna przestrzeń literacka), postacie historyczne, które stanowią tło, a reszta to czysta fikcja literacka, (czyta się to dobrze, przekazuje różne wartości, zwraca uwagę na ponadczasowe problemy), ale czy zasługuje na miano powieści literackiej.
Drugi poziom to powieść historyczna, której autorzy budują wątek fikcyjny dla postaci i faktów historycznych, ale dalej przeważa fikcja i tutaj już można mówić o powieści historycznej.
Natomiast najwyższy poziom, których reprezentantem jest Pani Elżbieta Cherezińska trzymają pisarze, których fundamentem książki jest prawdą historyczna okraszona , ozdobiona fikcją literacką. Są to powieści nudniejsze, niż te które zakwalifikowałam do poziomu pierwszego, ale naukowo i historycznie wartościowe .
Książki te wymagają od ich twórców mozolnej  pracy badawczej, przekopanie się przez dziesiątki, setki dokumentów, artykułów, książek, a czym bardziej oddalony czas akcji tym więcej pracy musi włożyć autor takiego dzieła. W historii Polski i historii powszechnej są okresy, gdzie naukowcy jeszcze badają różne tematy, bo jeszcze nie każdy fakt ujrzał światło dzienne.
Dzisiaj poprzeczka dla dobrego pisarza została postawiona tak wysoko, że często dobry pisarz musi uderzać w rejony jeszcze nie wyeksplarowane przez naukowców.
Po przeczytaniu pozycji " Śmiały" jestem przekonana, że Pani Cherezińska do tej ostatniej grupy autorów należy.
Książkę warto wziąć do ręki i poznać jej kompozycję.
Wewnętrzna strona okładki to historycznie aktualne mapy, co już pogłębia wiedzę historyczną czytelnika. Koniec książki zaopatrzony jest tabele chronologiczne rodzin, dynastii, zaznaczone jest również, która z postaci jest historyczna, która fikcyjna.
Książka jest zbudowana z rozdziałów, których tytuł to rok, czasem dzień, okres i położenia geograficzne. Każdy rozdział to scena czy reportaż z pewnych wydarzeń, inklinacji
politycznych bądź osobistych bohaterów.
Książka jest nieocenionym materiałem dla przewodników turystycznych, których praca i umiejscowienie geograficzne ( np. Kraków) powiązana jest z epoką średniowiecza o osobami związanymi z Bolesławem Śmiałym / Szczodrym, zarówno fikcja jak i wątek historyczny pozwoli turyście zapoznać, utożsamić się z tym fragmentem naszej historii .
Czytelnicy, którzy lubią eksplorować nasz kraj historycznie i geograficznie też nie wyjdą po tej lekturze zawiedzeni.
Dwie rzeczy w tej książce mnie bolą.
Pierwsza rzecz to język w 100 procentach współczesny, dla wielu jest to atut, dla mnie duży minus, a druga rzecz brakuje mi średniowiecznego klimatu, za mała rolę odgrywa przyroda i zamki, co jest nieodłącznym elementem epoki średniowiecza.
Na koniec chciałbym wystawić tej książce dwie oceny moja subiektywna to 5,5 a taka gdzie odrzucam swoje serce a kierując się rozumem to mocna 9.
Pani Cherezińska i jej wkład w polską powieść historyczną zasługuje na taką ocenę.

Polecam
Joanna-JB

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz